IV P 74/19 - zarządzenie, wyrok, uzasadnienie Sąd Rejonowy w Inowrocławiu z 2020-03-02
Sygn. akt IV P 74/19
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 2 marca 2020 r.
Sąd Rejonowy w Inowrocławiu IV Wydział Pracy
w składzie następującym:
Przewodniczący: |
Sędzia Alicja Lisiecka |
Ławnicy: |
Krzysztof Branecki Krzysztof Chełminiak |
Protokolant: |
st. sekr. sądowy Małgorzata Stanisz |
po rozpoznaniu w dniu 17 lutego 2020 r. w Inowrocławiu
na rozprawie
sprawy z powództwa M. Ś.
przeciwko (...) Centrum (...) w I.
o odszkodowanie
1. zasądza od pozwanego na rzecz powódki kwotę 19.350,00 zł (dziewiętnaście tysięcy trzysta pięćdziesiąt złotych 00/100) brutto tytułem odszkodowania za niezgodne z prawem odwołanie ze stanowiska dyrektora (...) Centrum (...) w I.,
2. nakazuje pobrać od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa – Kasy Sądu Rejonowego w Inowrocławiu kwotę 968,00 zł (dziewięćset sześćdziesiąt osiem złotych 00/100) tytułem zwrotu kosztów sądowych, od uiszczenia których z mocy ustawy zwolniona była powódka,
3. zasądza od pozwanego na rzecz powódki kwotę 180,00 zł (sto osiemdziesiąt złotych 00/100) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego,
4. wyrokowi w punkcie 1 (pierwszym) nadaje rygor natychmiastowej wykonalności do kwoty 9.311,10 zł (dziewięć tysięcy trzysta jedenaście złotych 10/100) brutto.
Sędzia
Alicja Lisiecka
Ławnik Ławnik
Krzysztof Chełminiak Krzysztof Branecki
Sygn. akt IV P 74/19
UZASADNIENIE
Powódka M. Ś. w pozwie wniesionym do Sądu Rejonowego w Inowrocławiu w dniu 16 lipca 2019r. i skierowanym przeciwko (...) Centrum (...) w I. domagała się zasądzenia na swoją rzecz od pozwanego odszkodowania w kwocie 19.350,00zł. brutto z tytułu niezgodnego z prawem odwołania ze stanowiska dyrektora (...) Centrum (...) w I., równoznacznego z rozwiązaniem stosunku pracy za wypowiedzeniem, a także zasądzenia kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych
Uzasadniając swoje stanowisko powódka podniosła, że zarządzeniem nr (...) Prezydenta Miasta I. z dnia 26 czerwca 2019r., doręczonym jej tego samego dnia, została odwołana ze stanowiska dyrektora (...) Centrum (...) w I., a to z uwagi na: 1) - naruszenie przepisów prawa w związku z zajmowanym stanowiskiem oraz 2) - odstąpienie od realizacji umowy określającej warunki organizacyjno-finansowe działalności instytucji kultury oraz jej program. W ocenie M. Ś. odwołanie nastąpiło z rażącym naruszeniem prawa, tj. przepisu art. 15 ustawy z dnia 25 października 1991r. o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej, ponieważ organizator, zamierzając odwołać powódkę ze stanowiska dyrektora instytucji kultury, nie przeprowadził obligatoryjnej konsultacji z szeregiem stowarzyszeń zawodowych i twórczych działających na terenie miasta I., zasięgnął zaś opinii w przedmiocie zamiaru odwołania powódki u podmiotów niebędących stowarzyszeniami lub w stowarzyszeniach sportowych i niezajmujących się kulturą. Niezależnie od powyższego powódka wskazała, iż jej odwołanie, oprócz uchybień natury formalnej, było również niezasadne merytorycznie, gdyż powódka nie dopuściła się wskazanego w zarządzeniu nr (...) Prezydenta Miasta I. z dnia 26 czerwca 2019r. naruszenia przepisów prawa w związku z zajmowanym stanowiskiem oraz nie odstąpiła od realizacji umowy określającej warunki organizacyjno-finansowe działalności instytucji kultury oraz jej program(k. 2-7v.).
Pozwane (...) Centrum (...) w I. wniosło o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie od powódki na swoją rzecz kosztów procesu według norm przepisanych.
W odpowiedzi na pozew z dnia 7 sierpnia 2019r.(k. 31-43) strona pozwana zakwestionowała argumentację przytoczoną w pozwie. Podała, że dochowano prawidłowej procedury odwołania powódki ze stanowiska dyrektora (...) Centrum (...) w I. albowiem organizator przed wydaniem zarządzenia nr (...) z dnia 26 czerwca 2019r. ustalił, że w (...) Centrum (...) nie działają związki zawodowe, a nadto zasięgnął opinii stowarzyszeń zawodowych i twórczych właściwych ze względu na rodzaj działalności prowadzonej przez pozwanego, które zostały wskazane- na jego wniosek- przez Starostę (...) i Pełnomocnika ds. (...) z Organizacjami (...) Urzędu Miasta I.. Odnośnie zarzutów merytorycznych, które legły u podstaw odwołania powódki, strona pozwana podkreśliła, iż ze wszech miar były one zasadne.
Sąd Rejonowy ustalił, co następuje:
Pozwane (...) Centrum (...) w I. (dalej – (...) lub Centrum) to istniejąca od 1977r. i mająca swoją siedzibę przy ul. (...) samorządowa instytucja kultury, do dnia 5 grudnia 2009r. nosząca nazwę (...).
Zgodnie ze statutem, terenem działania (...) Centrum (...) jest obszar miasta I., a celem - działanie na rzecz mieszkańców I. w zakresie upowszechniania kultury poprzez przygotowanie różnych grup odbiorców do twórczego i aktywnego udziału w życiu kulturalnym oraz realizację zadań w zakresie wychowania przez sztukę. Działalność merytoryczna (...) Centrum (...) przejawia się w różnorodnych formach, obejmując edukację kulturalną oraz wychowanie przez sztukę, gromadzenie, dokumentowanie, tworzenie, ochronę i udostępnianie dóbr kultury, sprawowanie opieki nad zabytkami gromadzonymi w Centrum, upowszechnianie i promocję dziejów miasta i K. oraz prezentację wybitnych postaci związanych z miastem i regionem. Ponadto (...) stwarza warunki dla rozwoju folkloru oraz rękodzieła ludowego i artystycznego, aktywności kulturalnej i artystycznej, w tym amatorskiego ruchu artystycznego, a także aktywności hobbystycznej oraz zainteresowania wiedzą i sztuką. Zakres działalności Centrum obejmuje również inicjowanie działań artystycznych i kulturalnych oraz różnych form spędzania wolnego czasu, prezentację i promocję twórczości profesjonalnej oraz amatorskiego ruchu artystycznego, a także współpracę z innymi podmiotami w zakresie organizowania przedsięwzięć o charakterze kulturalnym, patriotycznym i społecznym.
Zadaniem Centrum jest prezentowanie stałych wystaw- archeologicznej i solnictwa, prowadzenie sekcji i kół zainteresowań, edukacja kulturalna w różnych dziedzinach, prezentowanie dokonań kulturalnych poprzez organizowanie wystaw, koncertów, przedstawień teatralnych i innych przedsięwzięć artystycznych, a także organizacja, współorganizacja i koordynacja zdarzeń kulturalnych, artystycznych oraz patriotycznych i społecznych.
( okoliczność znana ex offico, dodatkowo dowód- informacja na stronie internetowej (...), uchwała nr (...) Rady Miejskiej I. z dnia 28.10.2009r. w sprawie nadania Statutu (...) Centrum (...) w I. -k. 52-54, k.213-2015, uchwała nr(...) Rady Miejskiej I. z dnia 23.02.2012r. w sprawie nadania Statutu (...) Centrum (...) w I. - (...) w I.- zakładka <Statut>)
Powódka M. Ś. została zatrudniona u strony pozwanej początkowo na podstawie umowy o pracę z dnia 3 grudnia 2007r., na okres próbny od dnia 3 grudnia 2007r. do dnia 28 lutego 2008r., a następnie na podstawie kolejnych umów o pracę na czas określony- umowy o pracę z dnia 29 lutego 2008r. na czas określony od dnia 29 lutego 2008r. do dnia 31 marca 2009r. oraz umowy o pracę z dnia 1 kwietnia 2009r. na czas określony od dnia 1 kwietnia 2009r. do dnia 31 marca 2010r., w pełnym wymiarze czasu pracy , na stanowisku instruktor ds. kultury żywego słowa i organizacji imprez kulturalnych.
W dniu 1 kwietnia 2010r. strony zawarły umowę o pracę na czas nieokreślony, zgodnie z którą M. Ś. została zatrudniona w (...) Centrum (...) w I. w wymiarze pełnego etatu, na stanowisku instruktor ds. organizacji imprez kulturalnych.
Na podstawie porozumienia zmieniającego warunki pracy i płacy, powódka od dnia 1 stycznia 2014r. kontynuowałam zatrudnienie w (...), tyle że na stanowisku specjalista ds. organizacji imprez kulturalnych.
(dowód- umowy o pracę znajdujące się w aktach osobowych powódki w odrębnym fioletowym skoroszycie pn. „Dokumenty w dyspozycji (...) Centrum (...), zeznania świadka G. O.- k. 313-315, e-protokół z dnia 2.12.2019r.-min. 01:17:14-01:52:20, przesłuchanie powódki M. Ś.- k. 425-48, e-protokół z dnia 17.02.2020r.-min. 00:02:41-01;25:26 )
W okresie zatrudnienia powódki u strony pozwanej dyrektorem (...), a następnie (...) Centrum (...) w I. była G. O.. Powyższe stanowisko piastowała ona od dnia 1 kwietnia 2003r. do dnia 30 czerwca 2015r.
(dowód - zeznania świadka G. O.- k. 313-315, e-protokół z dnia 2.12.2019r.-min. 01:17:14-01:52:20)
W czasie, kiedy dyrektorem (...) pozostawała G. O., Rada Miejska I. podjęła uchwałę nr (...)z dnia 28 października 2009r. w sprawie nadania Statutu (...) Centrum (...) w I., która w § 8 ust.2 przewidywała, że dyrektor zarządza Centrum i reprezentuje go na zewnątrz.
Statut (...) określony uchwałą nr (...) z dnia 28 października 2009r. w kolejnych latach był kilkakrotnie nowelizowany, a zakres nowelizacji uzasadniał przyjęcie nowego statutu, co nastąpiło kolejno w drodze uchwały nr(...) z dnia 26 kwietnia 2010r. w sprawie nadania Statutu (...) Centrum (...) w I., uchwały nr (...)z dnia 28 kwietnia 2011r. w sprawie nadania Statutu (...) Centrum (...) w I. oraz ostatnio uchwałą nr(...) z dnia 23 lutego 2012r. w sprawie nadania Statutu (...) Centrum (...) w I..
Statut pozwanej instytucji kultury, ukształtowany uchwałami nr (...) z dnia 26 kwietnia 2010r. , nr (...) z dnia 28 kwietnia 2011r oraz nr (...) z dnia 23 lutego 2012r., w § 8 ust.2 stanowił, iż dyrektor zarządza Centrum i reprezentuje go na zewnątrz, a w ust.3 § 8 dodawał, że dyrektor zarządza Centrum przy pomocy zastępcy dyrektora i głównego księgowego. W myśl § 9 ust. 3 w/wym. statutów zastępcę dyrektora powołuje i odwołuje dyrektor w uzgodnieniu z Prezydentem Miasta I..
Wszystkie wskazane statuty odwoływały się do ustawy z dnia 25 października 1991r. o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej ( Dz. U z 2001r., Nr 13, poz. 123 z póź.zm.) jako podstawy działalności pozwanego Centrum, która w art. 15 ust. 5 określała- i nadal określa-że statut instytucji kultury może przewidywać utworzenie stanowiska zastępcy dyrektora lub stanowisk zastępców dyrektora i w takim przypadku statut określa liczbę stanowisk zastępców dyrektora oraz tryb ich powoływania i odwoływania.
( dowód- uchwała nr (...)Rady Miejskiej I. z dnia 28.10.2009r. w sprawie nadania Statutu (...) Centrum (...) w I. -k. 52-54, k.213-2015, uchwała nr(...)Rady Miejskiej I. z dnia 26 kwietnia 2010r. w sprawie nadania Statutu (...) Centrum (...) w I., uchwała nr (...)Rady Miejskiej I. z dnia 28 kwietnia 2011r. w sprawie nadania Statutu (...) Centrum (...) w I., uchwała nr (...) Rady Miejskiej I. z dnia 23.02.2012r. w sprawie nadania Statutu (...) Centrum (...) w I. - (...) w I.- zakładka <Statut>)
W 2010r. (...) uzyskało dodatkowe pomieszczenia - wyremontowaną, dużą kamienicę przy ul. (...) w I., nazywaną (...) K..
Powyższe z jednej strony umożliwiło uruchomienie we wskazanej lokalizacji, od września 2011r., nadprogramowych sekcji, kół i warsztatów, z drugiej zaś wiązało się z koniecznością zapewnienia obecności na miejscu pracownika, który koordynowałby wszelkiego rodzaju działania odbywające się w/wym. oddziale (...) Centrum (...), odciążając jednocześnie w obowiązkach ówczesnego dyrektora (...).
W ten sposób zrodziła się realna potrzeba utworzenia stanowiska zastępcy dyrektora (...) Centrum (...) w I.. Zostało ono obsadzone w drodze zarządzonego konkursu. Wicedyrektorem (...) został M. S., który swoją współpracę ze stroną pozwaną zakończył z dniem 31 marca 2015r.
Koniec zatrudnienia M. S. w (...) Centrum (...) zbiegł się w czasie z upływem okresu zatrudnienia G. O. na stanowisku dyrektora (...).
Od dnia 1 kwietnia 2015r. do dnia 30 czerwca 2015r. G. O. była p.o. dyrektora (...) Centrum (...) w I., w międzyczasie zaś ogłoszony został konkurs na stanowisko dyrektora (...).
Po jego przeprowadzeniu, Prezydent Miasta I.- zarządzeniem nr (...) z dnia 1 lipca 2015r. - na stanowisko dyrektora (...) Centrum (...) w I. powołał dotychczasowego pracownika Centrum- powódkę M. Ś.. Powołanie nastąpiło na czas oznaczony od dnia 1 lipca 2015r. do dnia 30 czerwca 2018r., zaś pełniąca dotychczas, przez 3 miesiące, obowiązki dyrektora (...) G. O. od dnia 1 lipca 2015r. zatrudniona została u pozwanego na stanowisku kierownika Oddziału (...) Centrum (...) w I., tzw. (...) K.. Realizowała zadania wcześniej przypisane do stanowiska zastępcy dyrektora (...) w zakresie koordynowania prac sekcji zlokalizowanych i funkcjonujących w (...) K..
Na stanowisku kierownika (...) K. G. O. pracowała do dnia 30 czerwca 2018r. Od dnia 1 lipca do dnia 31 lipca 2018r. korzystała z zasiłku dla bezrobotnych, a od dnia 1 sierpnia 2018r. podjęła zatrudnienie w Urzędzie Miasta I., w (...), (...) i (...), na stanowisku inspektora, gdzie pracuje do chwili obecnej.
(dowód - powołanie powódki na stanowisko dyrektora (...) z dnia 1.07.2015r. oraz warunki zatrudnienia na w/wym. stanowisku z dnia 1.07.2015r. znajdujące się w aktach osobowych powódki w odrębnym fioletowym skoroszycie pn. „Dokumenty w dyspozycji (...) Centrum (...), zeznania świadka G. O.- k. 313-315, e-protokół z dnia 2.12.2019r.-min. 01:17:14-01:52:20,przesłuchanie powódki M. Ś.- k. 425-48, e-protokół z dnia 17.02.2020r.-min. 00:02:41-01;25:26 )
Powódka, po objęciu stanowiska dyrektora (...) Centrum (...) w I., wykonując obowiązek wynikający ze statutu (...), w dniu 31 grudnia 2015r. wydała zarządzenie nr (...) w przedmiocie nadania (...) Centrum (...) w I. regulaminu organizacyjnego, który określał szczegółową organizację wewnętrzną oraz zadania poszczególnych stanowisk pracy w Centrum.
Regulamin powyższy uzyskał pozytywną opinię organizatora, wyrażoną przez upoważnionego Naczelnika Wydziału (...), (...) i (...) A. S.. Nie przewidywał utworzenia w (...) Centrum (...) w I. stanowiska zastępcy dyrektora, określał natomiast, iż w przypadku, gdy dyrektor Centrum nie może pełnić swych obowiązków, zastępuje go główny księgowy.
( dowód - zarządzenie nr (...) Dyrektora (...) Centrum (...) z dnia 31.12.2015r. o nadaniu (...) Centrum (...) regulaminu organizacyjnego- k. 216, regulamin organizacyjny (...) k. 217-225, zeznania świadka J. S. (1) - k. 400-40, przesłuchanie powódki M. Ś.- k. 425-48, e-protokół z dnia 17.02.2020r.-min. 00:02:41-01;25:26 )
Za wyjątkiem okresu wrzesień 2011r. - marzec 2015r. w pozwanym (...) Centrum (...) w I. nie powoływano zastępcy dyrektora. Jedynym wicedyrektorem w historii (...) był M. S..
( bezsporne)
Podczas nieobecności powódki, dyrektora (...) Centrum (...) w I., spowodowanej urlopem wypoczynkowym lub chorobą zastępował ją główny księgowy.
Od dnia 3 sierpnia 2017r. główną księgową w pozwanej instytucji kultury jest J. S. (1), wcześniej na stanowisku tym zatrudniona była M. M..
(dowód- wnioski urlopowe powódki- k. 305-308 , zeznania świadka J. S. (1) - k. 400-408, przesłuchanie powódki M. Ś.- k. 425-48, e-protokół z dnia 17.02.2020r.-min. 00:02:41-01;25:26 )
Z uwagi na zapis zawarty w § 9 ust 2 każdej ze wskazanych wyżej wersji statutu (...) Centrum (...) w I., stanowiący, iż Prezydent Miasta I. wykonuje wobec dyrektora Centrum czynności z zakresu prawa pracy oraz jest jego zwierzchnikiem służbowym, została przyjęta praktyka, by dyrektor (...) wnioski o udzielenie urlopu wypoczynkowego sporządzał w formie pisemnej, adresował je do Prezydenta Miasta I. lub upoważnionego przez niego Naczelnika Wydziału (...), (...) i (...) i składał w Urzędzie Miasta I. przy ul. (...) (obecnie Aleja (...)). Naczelnik Wydziału (...), (...) i (...), akceptując wniosek urlopowy dyrektora (...) Centrum (...) w I., czynił na nim stosowną adnotację, po czym wniosek wraz z adnotacją Naczelnika był kopiowany, jego oryginał pozostawał w (...), (...) i (...) Urzędu Miasta I., natomiast kserokopia wniosku z adnotacją Naczelnika w/wym. Wydziału dotyczącą urlopu wręczana była dyrektorowi (...), ten zaś dostarczał ją do Centrum i przekazywał pracownikowi (...) Centrum (...) zajmującemu się prowadzeniem ewidencji czasu pracy pracowników (...).
( dowód- zeznania świadków: A. H.- k. 310-313, e-protokół z dnia 2.12.2019r.-min.00:05:05-01:17:14, G. O.- k. 313-315, e-protokół z dnia 2.12.2019r.-min. 01:17:14-01:52:20, J. S. (1) - k. 400-408, przesłuchanie powódki M. Ś.- k. 425-48, e-protokół z dnia 17.02.2020r.-min. 00:02:41-01;25:26 )
W dniu 1 lipca 2015r., tj. w momencie powołania powódki M. Ś. na stanowisko dyrektora (...) Centrum (...) w I., Naczelnikiem Wydziału (...), (...) i (...) Urzędu Miasta I. była wspomniana wcześniej A. S.. Funkcję tę objęła w lutym 2015r.
Powódka początkowo kontynuowała przyjętą, wyżej opisaną i stosowaną przez jej poprzedniczkę G. O., praktykę składania pisemnych wniosków urlopowych i oczekiwania na ich pisemną akceptację ze strony Naczelnika Wydziału (...), (...) i (...), jednak A. S. w 2016r. odstąpiła od tej praktyki, ustalając z powódką, iż ta o swojej nieobecności, także spowodowanej zamiarem skorzystania z urlopu wypoczynkowego, grzecznościowo informować będzie Naczelnika Wydziału (...), (...) i (...), jako podmiot działający z upoważnienia organizatora, wyłącznie telefonicznie, mailowo lub SMS-em. Tak też się stało.
U podstaw powyższego rozwiązania legło przekonanie A. S. i świadomość M. Ś. o braku podległości służbowej dyrektora instytucji kultury jako jej organu zarządzającego wobec Prezydenta Miasta I. jako organizatora.
Pisemne informacje składane na drukach do każdorazowego wypełnienia o treści: „Uprzejmie informuję, że w dniach………mam wolne z tytułu………….Zastępuje mnie………” sporządzone były przez powódkę tylko na potrzeby pracodawcy, czyli (...) Centrum (...) w I., w celu prawidłowego ewidencjonowania jej czasu pracy jako pracownika Centrum. Od roku 2016 do Naczelnika Wydziału (...), (...) i (...) Urzędu Miasta I. w ogóle nie trafiały.
(dowód - wnioski urlopowe powódki z dnia 2.07.2015r. obejmujące okresy 13-16.07.2015r., 27-30.07.2015r., 3-17.09.2015r., 22-30.08.2015r.-k. 305-308, wydruki z korespondencji elektronicznej i sms - k. 387-397, zeznania świadka J. S. (1) - k. 400-408, przesłuchanie powódki M. Ś.- k. 425-48, e-protokół z dnia 17.02.2020r.-min. 00:02:41-01;25:26 )
W październiku 2017r. A. S., w związku z tzw. aferą(...) w (...) magistracie, złożyła rezygnację z zajmowanego stanowiska Naczelnika Wydziału (...), (...) i (...) Urzędu Miasta I. i rozwiązała łączący ją z Urzędem Miasta I. stosunek pracy. Na stanowisku Naczelnika Wydziału (...) zastąpiła ją pracownica Ośrodka Sportu i Rekreacji w I. - M. K..
M. K. nie zmieniła wypracowanej przez powódkę i A. S. praktyki polegającej na telefonicznym, mailowym lub SMS-owym zgłaszaniu przez M. Ś. Naczelnikowi Wydziału (...), (...) i (...) zamiaru skorzystania przez dyrektora (...) z urlopu wypoczynkowego.
( dowód- wydruki z korespondencji elektronicznej i sms - k. 387-397, zeznania świadka J. S. (1) - k. 400-408, przesłuchanie powódki M. Ś.- k. 425-48, e-protokół z dnia 17.02.2020r.-min. 00:02:41-01;25:26 )
W związku ze zbliżającym się upływem pierwszej kadencji powódki na stanowisku dyrektora (...) Centrum (...) w I., organizator - Prezydent Miasta I., do czasu wyłonienia dyrektora w/wym. instytucji kultury w drodze konkursu, zarządzeniem nr (...) z dnia 29 czerwca 2018r. powierzył M. Ś., pełnienie obowiązków dyrektora (...) w okresie od dnia 1 lipca 2018r. do dnia 31 sierpnia 2018r., co znalazło również odzwierciedlenie w zawartej z powódką w dniu 29 czerwca 2018r. umowie o pracę na czas określony
(dowód -powierzenie powódce stanowiska dyrektora z dnia 29.06.2018r. na okres 1.07.2018r.-31. (...)., umowa o pracę na czas określony z dnia 29.06.2018r. znajdujące się w aktach osobowych powódki w odrębnym fioletowym skoroszycie pn. „Dokumenty w dyspozycji (...) Centrum (...))
Po przeprowadzeniu stosownego konkursu, Prezydent Miasta I. zarządzeniem nr (...) z dnia 31 sierpnia 2018r., po raz drugi, powołał powódkę M. Ś. na stanowisko dyrektora (...) Centrum (...) w I.. Powołanie nastąpiło na okres od dnia 1 września 2018r. do dnia 31 sierpnia 2021r. i spowodowało nawiązanie z powódką stosunku pracy w (...) na w/wym. czas określony.
(dowód - zarządzenie Prezydenta Miasta I. (...) z dnia 31 sierpnia 2018r.,powołanie powódki na stanowisko dyrektora (...) z dnia 31.08.2018r. znajdujące się w aktach osobowych powódki w odrębnym fioletowym skoroszycie pn. „Dokumenty w dyspozycji (...) Centrum (...))
Z uzasadnienia zarządzenia Prezydenta Miasta I. nr (...) z dnia 31 sierpnia 2018r. w sprawie powołania dyrektora (...) Centrum (...) w I. wynikało, że powołanie M. Ś. na powyższe stanowisko było uzasadnione, bowiem powódka otrzymała pozytywną ocenę komisji po rozpatrzeniu dokumentów i przeprowadzeniu rozmowy konkursowej. W uzasadnieniu wskazano również, że dotychczasowy przebieg kariery zawodowej powódki i jej 8-letnie doświadczeniem jako specjalisty ds. organizacji imprez w (...) Centrum (...) w I., a następnie 3-letnie doświadczenie na stanowisku dyrektora tej instytucji, gwarantuje zachowanie wysokiego poziomu usług kulturalnych i dalsze, właściwe funkcjonowanie (...).
(dowód - uzasadnienie zarządzenia Prezydenta Miasta I. nr (...) z dnia 31 sierpnia 2018r. znajdujące się w aktach osobowych powódki w odrębnym fioletowym skoroszycie pn. „Dokumenty w dyspozycji (...) Centrum (...))
Przed powołaniem powódki na stanowisko dyrektora (...) w I., organizator zawarł z M. Ś. odrębną, pisemną umowę z dnia 30 sierpnia 2018r. dotyczącą działalności (...) Centrum (...) w I., w której strony określiły warunki organizacyjno-finansowe działalności przedmiotowej instytucji kultury oraz program jej działania.
Umowa powyższa weszła w życie z dniem powołania powódki na stanowisko dyrektora.
Ani organizator, ani (...) Centrum (...) w I. nie podali programu działania przedstawionego w umowie z dnia 30 sierpnia 2018r. do publicznej wiadomości na stronie (...) Urzędu Miasta I. i na stronie internetowej (...).
W § 2 ust.1 umowa z dnia 30 sierpnia 2018r. zawierała oświadczenie powódki, iż ta zna przepisy dotyczące funkcjonowania instytucji kultury, aby zapewnić odpowiedni nadzór nad wykonywanymi zadaniami przez pracowników oraz właściwy sposób ich wykonywania , w tym w szczególności: ustawę o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej, ustawę o rachunkowości, ustawę o finansach publicznych, ustawę o samorządzie gminnym , ustawę o ochronie danych osobowych oraz Kodeks pracy.
W § 2 ust.2 umowy j/w. M. Ś. zapewniła i zobowiązała się do realizacji programu działania zawartego w koncepcji funkcjonowania (...) Centrum (...) na lata 2018-2021, a w § 2 ust.3 - do pozyskiwania dodatkowych - pozabudżetowych środków finansowych na działalność instytucji.
Koncepcja funkcjonowania (...) na lata 2018-2021 przewidywała m.in. zamiar zwiększenia zatrudnienia w Centrum poprzez stworzenie stanowiska specjalisty ds. pozyskiwania środków z programów operacyjnych i funduszy europejskich oraz zrekrutowanie wysoko wykwalifikowanych pracowników, także w celu powiększenia zakresu oferowanych przez Centrum usług.
(dowód - umowa z dnia 30.08.2018r. dotycząca działalności (...) Centrum (...) w I. znajdująca się w aktach osobowych powódki w odrębnym fioletowym skoroszycie pn. „Dokumenty w dyspozycji (...) Centrum (...), koncepcja funkcjonowania (...) Centrum (...) na lata 2018-2021-k. 18-23 akt)
Od września 2018r. do marca 2019r. powódka zatrudniła w (...) dodatkowo trzy osoby- pracownika ekspozycji Instytutu (...), pracownika administracji i referenta księgowo-administracyjnego. Spośród tych osób zatrudnienie w Centrum kontynuują dwie osoby - pracownik administracji i referent księgowo-administracyjnego. Kobieta zatrudniona na okres próbny na stanowisku pracownika ekspozycji Instytutu (...) nie spełniła stawianych przez pracodawcę oczekiwań i po upływie okresu próby łącząca ją z (...) umowa o pracę uległa rozwiązaniu.
U strony pozwanej pozostawał także, nieobsadzony od lipca 2015r., etat specjalisty ds. organizacji imprez kulturalnych, który zajmowała powódka przed powołaniem jej od dnia 1 lipca 2015r. na stanowisko dyrektora (...) Centrum (...), jednak nigdy, odkąd została dyrektorem, powódka nie spotkała się z zarzutem o „blokowaniu” powyższego etatu i sugestią jego obsadzenia.
( dowód - zeznania świadka J. S. (1) - k. 400-408, przesłuchanie powódki M. Ś.- k. 425-48, e-protokół z dnia 17.02.2020r.-min. 00:02:41-01;25:26 )
Zabiegając o środki pozabudżetowe dla (...) Centrum (...), powódka w 2018r. złożyła z wniosek w ramach programu dotacyjnego (...). Dofinansowanie uzyskało 218 projektów spośród (...) zgłoszonych. Wśród wybrańców nie było (...) . M. Ś. udało się natomiast pozyskać, w ramach projektu „Kultura w zasięgu 2.0”. wyświetlacz zewnętrzny-elektroniczny plakat pozwalający na lepsze promowanie oferty Centrum.
( dowód - przesłuchanie powódki M. Ś.- k. 425-48, e-protokół z dnia 17.02.2020r.-min. 00:02:41-01;25:26 )
W listopadzie 2018r.powódka jako dyrektor (...) Centrum (...) w I. otrzymała od Prezydenta Miasta I. list gratulacyjny za profesjonalne zorganizowanie obchodów 100-lecia odzyskania przez Polskę niepodległości.
Na przestrzeni 3 lat piastowania przez powódkę stanowiska dyrektora (...), organizator nigdy nie zgłaszał jakichkolwiek uwag co do prawidłowości podejmowanych przez nią na powyższym stanowisku działań i decyzji.
(dowód- zeznania świadka J. S. (1) - k. 400-408, przesłuchanie powódki M. Ś.- k. 425-48, e-protokół z dnia 17.02.2020r.-min. 00:02:41-01;25:26 )
Jesienią 2018r., po kilkumiesięcznej przerwie, Centralne Biuro (...) wznowiło przesłuchania świadków we wspomnianej już wcześniej, tzw. aferze (...). Dotyczyła ona nadużyć finansowych - wystawiania w (...), (...) i (...) Urzędu Miasta I., którego naczelnikiem w latach 2015-2017 była A. S., fikcyjnych faktur za usługi, które nigdy nie były wykonane na rzecz Urzędu Miasta I..
Jednym z przesłuchanych świadków była powódka M. Ś., która zeznania w (...) składała aż 13 -krotnie, ostatni raz na początku stycznia 2019r.
Zarzuty w aferze (...)postawiono m.in. A. S. oraz partnerowi życiowemu A. H., od dnia 10 stycznia 2019r.- nowej Naczelnik Wydziału (...), (...) i (...) Urzędu Miasta I.. A. H. na powyższym stanowisku zastąpiła M. K., która objęła stanowisko dyrektora Ośrodka Sportu i Rekreacji w I..
( dowód- przesłuchanie powódki M. Ś.- k. 425-48, e-protokół z dnia 17.02.2020r.-min. 00:02:41-01;25:26 )
W styczniu 2019r., pozostający z powódką w koleżeńskich relacjach, Wiceprezydent Miasta I.-W. P. zasugerował M. Ś., by ta dobrowolnie zrezygnowała ze stanowiska dyrektora (...) Centrum (...) w I., gdyż „jej dni są policzone”.
( dowód- przesłuchanie powódki M. Ś.- k. 425-48, e-protokół z dnia 17.02.2020r.-min. 00:02:41-01;25:26 )
Zanim M. K. została dyrektorem (...) OSiR-u, powódka M. Ś. w dniu 3 stycznia 2019r., zgodnie z opisaną wcześniej procedurą, poinformowała ją o zamiarze skorzystania z urlopu wypoczynkowego w dniach 11-13 lutego 2019r. Uzyskała akceptację. Także zgodnie z przyjętą i utrwaloną praktyką pisemna informacja złożona na druku o treści: „Uprzejmie informuję, że w dniach 11-13.02.2019r.mam wolne z tytułu urlopu wypoczynkowego. Zastępuje mnie gł. księgowa J. S., tel. (...)” , sporządzona przez powódkę oraz podpisana przez powódkę i J. S. (1) została przedłożona pracodawcy powódki- (...) Centrum (...) w I. w celu prawidłowego zaewidencjonowania czasu pracy M. Ś..
(dowód - informacja o urlopie powódki z dnia 3.01.2020r.-k. 76,zeznania świadków: A. H.- k. 310-313, e-protokół z dnia 2.12.2019r.-min.00:05:05-01:17:14, G. O.- k. 313-315, e-protokół z dnia 2.12.2019r.-min. 01:17:14-01:52:20, J. S. (1) - k. 400-408, przesłuchanie powódki M. Ś.- k. 425-48, e-protokół z dnia 17.02.2020r.-min. 00:02:41-01;25:26 )
Podczas nieobecności powódki w dniach 11-13 lutego 2019r. w (...) Centrum (...) w I., na polecenie organizatora, zostały przeprowadzone dwie kontrole doraźne- kadrowa i finansowa.
Kontrola kadrowa wykazała m.in. brak pisemnych wniosków urlopowych powódki kierowanych do Prezydenta Miasta I. lub upoważnionego przez niego Naczelnika Wydziału (...), (...) i (...) Urzędu Miasta I., co organizator zinterpretował jako kwestionowanie przez M. Ś. uprawnień Prezydenta Miasta I. jako zwierzchnika służbowego i odmawianie mu prawa do udzielania urlopu dyrektorowi instytucji kultury oraz sprzeczności między treścią statutu (...) a regulaminem Centrum na płaszczyźnie istnienia stanowiska zastępcy dyrektora.
Kontrola finansowa nie wykazała żadnych uchybień.
(dowód - protokół z kontroli finansowej przeprowadzanej w dniach 14-18.02.2019r.-k.281-286, protokół z kontroli kadrowej dyrektora (...) przeprowadzanej w dniach 13-22.02.2019r.-k. 287-289, zeznania świadków:A. H.- k. 310-313, e-protokół z dnia 2.12.2019r.-min.00:05:05-01:17:14, G. O.- k. 313-315, e-protokół z dnia 2.12.2019r.-min. 01:17:14-01:52:20, J. S. (1) - k. 400-408, przesłuchanie powódki M. Ś.- k. 425-48, e-protokół z dnia 17.02.2020r.-min. 00:02:41-01;25:26 )
W dniu 28 lutego 2019r. odbyła się nadzwyczajna sesja Rady Miejskiej I..
Jej przedmiotem było podjęcie rekomendowanej przez (...), (...) i (...) uchwały o zamiarze podziału (...) Centrum (...) w I. na dwie (...) z siedzibą przy ul. (...) i (...) Centrum (...) z siedzibą przy ul. (...), co przez pomysłodawcę uzasadniane było wyjściem naprzeciw rosnącym potrzebom mieszkańców i usprawnieniem działania w zakresie kultury.
W porządku obrad sesji nie przewidziano wystąpienia powódki jako dyrektora (...), która krytycznie odniosła się do zamiaru podziału kierowanego przez nią Centrum. W ocenie M. Ś. zakres działalności nowo proponowanych instytucji niczym nie różniłby się od zakresu działania (...), zrodzi natomiast konieczność powołania osobnych dyrektorów i księgowych dla każdej z nich oraz stanie się przyczynkiem dla zwolnienia jej osoby ze stanowiska dyrektora dzielonego (...) Centrum (...).
W dniu 28 lutego 2019r. Rada Miejska I. przyjęła uchwałę o zamiarze podziału (...) Centrum (...) w I. na wskazane wyżej dwie instytucje kultury.
(fakt powszechnie znany, dodatkowo dowód- przesłuchanie powódki M. Ś.- k. 425-48, e-protokół z dnia 17.02.2020r.-min. 00:02:41-01;25:26)
W maju 2019r., na polecenie Prezydenta Miasta I., przeprowadzono w (...) kolejną kontrolę doraźną. Dotyczyła ona powódki jako dyrektora w zakresie jej dokumentacji kadrowej, a w szczególności jej wniosku z dnia 2 października 2017r. o udzielenie urlopu bezpłatnego na okres sprawowania funkcji dyrektora instytucji kultury począwszy do dnia 1 lipca 2015r. Z wniosków pokontrolnych wynikało, iż złożenie powyższego wniosku było bezprzedmiotowe, a udzielenie powódce urlopu bezpłatnego na stanowisku specjalisty ds. organizacji imprez kulturalnych- nieważne.
(dowód- protokół z kontroli doraźnej przeprowadzonej w dniach 21-23.05.2019r.-k. 296-297, wniosek powódki o urlop bezpłatny z dnia 2.10.2017r. znajdujący się w aktach osobowych powódki w odrębnym fioletowym skoroszycie pn. „Dokumenty w dyspozycji (...) Centrum (...), zeznania świadków: A. H.- k. 310-313, e-protokół z dnia 2.12.2019r.-min.00:05:05-01:17:14, G. O.- k. 313-315, e-protokół z dnia 2.12.2019r.-min. 01:17:14-01:52:20, J. S. (1) - k. 400-408, przesłuchanie powódki M. Ś.- k. 425-48, e-protokół z dnia 17.02.2020r.-min. 00:02:41-01;25:26 )
W dniu 26 maja 2019r., w ramach sezonowej, trwającej od maja do końca sierpnia, niedzielnej imprezy (...) Lato (...), w muszli koncertowej w I. odbyć miał się koncert. W tym samym dniu odbywały się również wybory do europarlamentu, trwająca w dniach 25-26 maja 2019r. wystawa gospodarcza, koncert zespołu 2 plus1 oraz impreza charytatywną dla dzieci po sepsie. Na potrzeby obsługi wystawy gospodarczej Urząd Miasta I. wynajął od (...) dwa samochody. Ich brak spowodował niemożność dostarczenia do w/wym. lokalizacji sprzętu na nagłaśniania i w rezultacie sprawił, że powódka podjęła decyzję o odwołaniu koncertu w muszli koncertowej.
(dowód- przesłuchanie powódki M. Ś.- k. 425-48, e-protokół z dnia 17.02.2020r.-min. 00:02:41-01;25:26 )
Zarządzeniem Nr (...) z dnia 26 czerwca 2019r. Prezydent Miasta I. w § 1- odwołał powódkę M. Ś. ze stanowiska dyrektora (...) Centrum (...) w I. , w § 2 wskazał, że odwołanie jest równoznaczne z wypowiedzeniem stosunku pracy z zachowaniem 3-miesięcznego okresu wypowiedzenia, który rozpocznie się z dniem 27 czerwca 2019 r., a zakończy się z dniem 30 września 2019r. , a w § 4 zwolnił powódkę z obowiązku świadczenia pracy w okresie wypowiedzenia z zachowaniem prawa do wynagrodzenia.
W § 3 w/wym. zarządzenia organizator wskazał, że przyczyną odwołania M. Ś. było: 1)- naruszenie przepisów prawa w związku z zajmowanym stanowiskiem oraz 2)- odstąpienie od realizacji umowy określającej warunki organizacyjno- finansowe działalności instytucji kultury oraz program jej działania, tj. umowy dotyczącej działalności (...) Centrum (...) w I. z dnia 30 sierpnia 2018 r., opisane szczegółowo w uzasadnieniu stanowiącym integralną część niniejszego zarządzenia.
(dowód- zarządzenie nr (...) Prezydenta Miasta I. z dnia 26.06.2019r.w sprawie odwołania M. Ś. ze stanowiska dyrektora (...) Centrum (...) w I.-k. 9, uzasadnienie do zarządzenie nr (...) Prezydenta Miasta I. z dnia 26.06.2019r.-k.10-17)
Prezydent Miasta I. wskazał, że naruszenie przez powódkę przepisów prawa w związku z zajmowanym stanowiskiem polegało na nieutworzeniu w strukturze organizacyjnej (...) stanowiska zastępcy dyrektora. Zgodnie z § 8 ust. 3 uchwały nr (...)Rady Miejskiej I. z dnia 28 października 2009 r. w sprawie nadania Statutu (...) w I. „Dyrektor zarządza Centrum przy pomocy zastępcy dyrektora i głównego księgowego”. Ponadto § 9 ust. 3 powyższego statutu stanowił, że „zastępcę dyrektora powołuje i odwołuje dyrektor w uzgodnieniu z Prezydentem Miasta I.”.
W regulaminie organizacyjnym z dnia 31 grudnia 2015r. określającym organizację wewnętrzną (...) Centrum (...), nadanym przez powódkę w trybie określonym w art. 13 ust. 3 ustawy o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej, nie stworzono stanowiska zastępcy dyrektora. Zgodnie z § 6 pkt 3 lit. n regulaminu organizacyjnego w przypadku, gdy dyrektor Centrum nie może pełnić swych obowiązków zastępuje go główny księgowy. Powyższe rozwiązanie przyjęte w strukturze organizacyjnej Centrum - w ocenie organizatora- było niezgodne ze statutem (...) nadanym uchwałą nr (...) Rady Miejskiej I. z dnia 28 października 2009 r. Uchwała ta w świetle art. 40 ustawy o samorządzie gminnym stanowi akt prawa miejscowego i w związku z powyższym M. Ś. była zobowiązana do utworzenia w strukturze organizacyjnej (...) stanowiska zastępcy dyrektora, a następnie powołania go w uzgodnieniu z Prezydentem Miasta I..
Ponadto organizator w uzasadnieniu zarządzenia nr (...) podał, że stworzone przez powódkę rozwiązanie dotyczące zastępowania dyrektora (...) przez głównego księgowego jest niezgodne z art. 53 ust. 1 w zw. z art. 54 ust. 1 i art. 68 ustawy o finansach publicznych, pozbawia bowiem jednostkę kontroli zarządczej w sferze finansowej. Czynności w zakresie finansów oraz czynności kontroli nad nimi wykonuje bowiem ta sama osoba. Z art. 54 ust. 3, 4, 5 i 6 ustawy o finansach publicznych wynika, że dokumenty oraz decyzje związane z zatwierdzaniem operacji gospodarczych muszą podpisywać pracownik właściwy rzeczowo, główny księgowy i kierownik jednostki. W sytuacji powierzenia zastępstwa głównemu księgowemu występowałby on w dwojakiej roli - kierownika i głównego księgowego, co jest niedopuszczalne.
Dalej Prezydent Miasta I. podał, że odwołana dyrektor nie była obecna w pracy łącznie przez 27 dni. Podstawą do nieświadczenia przez nią pracy w w/wym. dniach były jej pisma informujące, że we wskazanych przez nią dniach „ma wolne z tytułu urlopu wypoczynkowego” i że zastępuje ją główna księgowa. Pisma te były podpisywane przez powódkę i pracownika zastępującego. Pism tych skarżąca nie przedstawiała Prezydentowi Miasta I. i w żaden inny sposób nie występowała do niego z wnioskiem o udzielenie w/wym. dniach urlopu wypoczynkowego. Na tle zaistniałych faktów organizator mógł domniemywać, że powódka sama sobie udzieliła urlopu wypoczynkowego, dokonując tej czynności z pominięciem zwierzchnika służbowego. Z § 9 uchwały nr(...) Rady Miejskiej I. z dnia 28 października 2009r. w sprawie nadania Statutu (...) Centrum (...) w I. wynikało, że Prezydent Miasta wykonuje wobec dyrektora czynności z zakresu prawa pracy oraz jest jego zwierzchnikiem służbowym, zatem powódka była zobowiązana wystąpić o udzielenie jej urlopu wypoczynkowego do Prezydenta Miasta I..
Wobec powyższego-zdaniem organizatora- zaistniała przesłanka odwołania M. Ś. określona w art. 16 ust. 6 pkt 3 ustawy o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej.
Uzasadniając zarzut odstąpienia przez powódkę od realizacji umowy dotyczącej działalności (...) zawartej z organizatorem w dniu 30 sierpnia 2018r. na podstawie art. 15 ust. 5 ustawy o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej, Prezydent Miasta I. podkreślił, że § 2 w/wym. umowy M. Ś. oświadczyła, że zna przepisy dotyczące funkcjonowania instytucji kultury, aby zapewnić odpowiedni nadzór nad wykonywanymi zadaniami przez pracowników oraz właściwy sposób ich wykonywania, w tym w szczególności: ustawę o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej, ustawę o rachunkowości, ustawę o finansach publicznych, ustawę o samorządzie gminnym, ustawę o ochronie danych osobowych oraz Kodeks pracy. Zobowiązała się również, w ramach ustalonych w § 1 warunków organizacyjno-finansowych, do realizacji programu działania zawartego w koncepcji funkcjonowania (...) na lata 2018-2021 oraz do pozyskiwania dodatkowych, pozabudżetowych środków finansowych na działalność Centrum.
Nie tworząc stanowiska zastępcy dyrektora zgodnie z art. 15 ust. 8 ustawy o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej, powódka- w ocenie organizatora- nie zapewniła odpowiedniego nadzoru nad wykonywanymi zadaniami przez pracowników oraz właściwego sposobu ich wykonywania i tym samym, w wyniku tego zaniechania, odstąpiła również od realizacji przywołanej umowy z dnia 30 sierpnia 2018 r., co stanowiło przesłankę odwołania określoną w art. 15 ust. 6 pkt 4 cyt. ustawy.
Jednym z warunków organizacyjno-finansowych określonych w § 1 w/wym. umowy z 30 sierpnia 2018r. był stan zatrudnienia w (...). W przedstawionej przez powódkę koncepcji funkcjonowania instytucji kultury na lata 2018-2021 wskazano na konieczność zatrudnienie dodatkowego personelu, z czego M. Ś. się nie wywiązała. Ponadto- według organizatora- powódka niezasadnie „blokuje” zajmowany przez nią przed powołaniem na stanowisko dyrektora Centrum etat specjalisty ds. organizacji imprez kulturalnych w dziale organizacji imprez albowiem wyrażenie przez nią zgody na powołanie na stanowisko dyrektora Centrum z dniem 1 lipca 2015r. stanowiło domniemane wyrażenie woli rozwiązania w drodze porozumienia stron wcześniej nawiązanej umowy o pracę na stanowisku specjalisty ds. organizacji imprez. Polityka kadrowa realizowana przez powódkę w (...) pozostawała w oczywistej sprzeczności z zadeklarowanymi przez nią w przedłożonej organizatorowi koncepcji funkcjonowania instytucji kultury na lata 2018-2021 zamierzeniami w zakresie zwiększenia zatrudnienia w Centrum i podwyższenia kwalifikacji zawodowych jego pracowników w celu powiększenia zakresu oferowanych usług, choć realizowaniu przez skarżącą koncepcji funkcjonowania instytucji kultury na lata 2018-2021 w powyższym zakresie, do którego zobowiązała się powódka w umowie, nie stały na przeszkodzie względy finansowe.
Brak wystarczającej kadry spowodował odwołanie przez powódkę koncertu w muszli koncertowej w dniu 26 maja 2019 r. w ramach (...) L. Muzycznego z tego powodu, że obsługiwano wówczas inne imprezy.
Wbrew treści koncepcji funkcjonowania instytucji kultury na lata 2018-2021 powódka nie utworzyła stanowiska specjalisty do spraw pozyskiwania środków zarówno z programów operacyjnych, jak i funduszy europejskich, co doprowadziło do braku pozyskiwania dofinansowania działalności (...) Centrum (...).
(dowód- uzasadnienie do zarządzenie nr (...) Prezydenta Miasta I. z dnia 26.06.2019r.-k.10-17)
Przed wydaniem przedmiotowego zarządzenia w sprawie odwołania powódki ze stanowiska dyrektora, Prezydent Miasta I. ustalił, że w (...) Centrum (...) w I. nie działają związki zawodowe oraz wystosował wniosek o wydanie opinii o powódce, w związku z zamiarem odwołania jej ze stanowiska dyrektora instytucji kultury, do szczegółowo wymienionych w uzasadnieniu 25 stowarzyszeń zawodowych i twórczych, w tym 3 fundacji, których listę ustalił w oparciu o wykaz sporządzony przez Naczelnika Wydziału Organizacyjnego Starostwa Powiatowego w I. i wykaz sporządzony przez Pełnomocnika ds. (...) z Organizacjami (...) Urzędu Miasta I.. Uzyskane opinie były zróżnicowane - od pozytywnych do zdecydowanie negatywnych.
( dowód- uzasadnienie do zarządzenie nr (...) Prezydenta Miasta I. z dnia 26.06.2019r.-k.10-17, wiadomość e-mail z dnia 6.06.2019r.-k. 44, pismo Naczelnika Wydziału Organizacyjnego Starostwa Powiatowego w I. z dnia 11.06.2019r. wraz z wykazem stowarzyszeń-k. 45-46, wniosek do Pełnomocnika ds. (...) z Organizacjami (...) Urzędu Miasta I. z dnia 12.06.2019r.-k. 47, odpowiedź Pełnomocnika ds. (...) z Organizacjami (...) Urzędu Miasta I. z dnia 17.06.2019r.z załącznikami-k. 48-51,wnioski o wydanie opinii i zpo- k. 147-212, zeznania świadków: A. H.- k. 310-313, e-protokół z dnia 2.12.2019r.-min.00:05:05-01:17:14, G. O.- k. 313-315, e-protokół z dnia 2.12.2019r.-min. 01:17:14-01:52:20, J. S. (1) - k. 400-408, przesłuchanie powódki M. Ś.- k. 425-48, e-protokół z dnia 17.02.2020r.-min. 00:02:41-01;25:26, przesłuchanie strony pozwanej w osobie zarządcy T. M.- k. 428-429, e-protokół z dnia 17.02.2020r.-min.01:25:26-01:43:01)
Odwołanie powódki ze stanowiska dyrektora (...) Centrum (...) w I. nastąpiło z pominięciem opinii wielu właściwych stowarzyszeń zawodowych i twórczych, z którymi Centrum współpracowało i których działalność związana była z rodzajem działalności (...), m.in. z pominięciem opinii:
- Stowarzyszenia (...) na S. w I. (cel stowarzyszenia-m.in. prowadzenie działalności edukacyjnej i kulturalnej, aktywne uczestniczenie w ochronie dóbr kultury),
- Stowarzyszenia Fabryka (...) w I. (cel-m.in. działalność na rzecz I. i jego mieszkańców, działalność na rzecz upowszechniania kultury, organizacja czasu wolnego dzieci i młodzieży),
- Stowarzyszenia (...) (cel-m.in. propagowanie i pielęgnacja tradycji regionalnych),
- Stowarzyszenia (...) w I. (cel-m.in. popularyzacja wydarzeń historycznych i kulturalnych, jednoczenie środowiska artystycznego i nieartystycznego dla harmonijnego rozwoju społeczności lokalnych, wspieranie i rozbudzanie inicjatyw obywatelskich na rzecz rozwoju społecznego i kulturalnego),
- Stowarzyszenia (...) w I. (cel-tworzenie płaszczyzn wymiany informacji i doświadczeń pomiędzy osobami i instytucjami zainteresowanymi, promocja i popieranie twórców regionalnych, popularyzowanie wiedzy z dziedziny sztuk plastycznych i rękodzieła, działanie na rzecz osób uzdolnionych artystycznie),
- Stowarzyszenia (...) w Kulturze” w I. (cel-m.in. integracja środowisk twórczych-literackich, plastycznych, muzycznych, aktorskich, pobudzanie aktywności artystycznej, promowanie Powiatu (...) pod kątem sztuki, edukacji, kultury i sportu),
- Stowarzyszenia Aeroklub (...) w I. (cel-m.in. rozpowszechnianie wiedzy i umiejętności lotniczej w społeczeństwie jako elementu edukacji narodowej) czy
- Stowarzyszenia (...) (cel- prowadzenie i wspieranie działalności edukacyjnej i kulturalnej oraz upowszechnianie dorobku kulturalnego).
(dowód- pełen wykaz stowarzyszeń na stronie (...) Starostwa Powiatowego w I.-k. 322-324, statut Stowarzyszenia (...) na S. w I. - k. 348-349, wypis z KRS Stowarzyszenia Fabryka (...) w I.- k.325-328,informacja dt. celów Stowarzyszenia (...)- k. 379, informacja dt. celów Stowarzyszenia (...)-k.334, informacja dt. celów Stowarzyszenia (...) w I. –k. 361, informacja dt. celów Stowarzyszenia (...) w I.-k. 376, informacja dt. celów Stowarzyszenia (...) w Kulturze”-k. 371,informacja dt celów Aeroklubu (...)- k. 336,przesłuchanie powódki M. Ś.- k. 425-48, e-protokół z dnia 17.02.2020r.-min. 00:02:41-01;25:26, przesłuchanie strony pozwanej w osobie zarządcy T. M.- k. 428-429, e-protokół z dnia 17.02.2020r.-min.01:25:26-01:43:01)
Mimo podjęcia w dniu 28 lutego 2019r. przez Radę Miejską I. uchwały o zamiarze podziału (...) Centrum (...) w I. na dwie (...) i (...) Centrum (...), (...) nadal istnieje i funkcjonuje.
W dniu 20 lipca 2019r. organizator powierzył zarządzanie (...) Centrum (...) w I. T. M., prowadzącemu działalność gospodarczą pod firmą Agencja (...). Powierzenie zarządzania nastąpiło na podstawie umowy nr (...).272.72.2019 z dnia 20 lipca 2019r. o zarządzaniu Centrum na czas oznaczony 36 miesięcy, tj. do dnia 20 lipca 2022r.
W myśl § 2 ust.2 w/wym. umowy zarządca przejął kompetencje dyrektora Centrum w rozumieniu statutu Centrum i dyrektora instytucji kultury w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 25 października 1991r. o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej. W § 12 ust. 1 umowy zarządca i organizator przewidzieli, że zarządca może powierzyć wykonywanie swoich obowiązków osobie zatrudnionej w Centrum na stanowisku zastępcy dyrektora, w zakresie bieżącego zarządzania i wdrażania programu działania Centrum.
Z aktualnie obowiązującego w (...) regulaminu organizacyjnego wynika, że strukturę organizacyjną Centrum tworzą m.in. dyrektor/zarządca Centrum oraz zastępca dyrektora/zarządcy Centrum. Określony jest również szczegółowy zakres działania zastępcy dyrektora/zarządcy Centrum.
Mimo powyższych zapisów i regulacji, zarządca T. M., przez 7 miesięcy swojego funkcjonowania, nie powierzył nikomu stanowiska zastępcy dyrektora/zarządcy (...) Centrum (...) w I.. Jak zeznał podczas przesłuchania w charakterze strony na rozprawie w dniu 17 lutego 2020r., rekrutację na powyższe stanowisko rozpoczął dopiero na początku roku 2020, póki co - bezowocnie.
(dowód - umowa z dnia 20.07.2019r.-k.113-123, aktualny regulamin organizacyjny (...)strona (...), zakładka <regulamin organizacyjny>, przesłuchanie strony pozwanej w osobie zarządcy T. M.- k. 428-429, e-protokół z dnia 17.02.2020r.-min.01:25:26-01:43:01 )
Wynagrodzenie powódki na stanowisku dyrektora (...) Centrum (...) w I., obliczone według zasad obowiązujących przy obliczaniu ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy, wynosiło(...) zł brutto miesięcznie.
( dowód- informacja pozwanego zawarta w odpowiedzi na pozew.-k. 32)
Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie przywołanego wyżej materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie, a w szczególności na podstawie dowodów z dokumentów, których autentyczność nie była kwestionowana przez żadną z stron. Również w ocenie Sądu w sprawie nie zaistniała żadna okoliczność, która nakazywałaby zakwestionowanie mocy dowodowej tej dokumentacji. Ustalenia faktyczne czynione były także w oparciu o dowód z zeznań 3 świadków: A. H., G. O. i J. S. (3), dowód z przesłuchania stron-powódki M. Ś. i zarządcy pozwanego (...) Centrum (...), jak również na podstawie faktów powszechnie znanych w I., przekazywanych mieszkańcom miasta i powiatu (...) poprzez lokalne i regionalne media, takie jak Gazeta (...), Radio (...) czy internetowy portal ino-online lub też możliwych do ustalenia poprzez swobodny dostęp do stron internetowych strony pozwanej i Starostwa Powiatowego w I..
Oceny zeznań świadków i stron Sąd dokonał w kontekście całego zebranego w sprawie materiału dowodowego, ograniczając się do okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia analizowanej sprawy. Zeznania świadków G. O. i J. S. (3) nie wzbudziły uwag czy wątpliwości Sądu, były ze sobą zbieżne, a nadto rzetelne, klarowne, jasne i prawdziwe, korespondowały również z dowodami w postaci zaprezentowanych Sądowi przez obie strony dokumentów oraz odzwierciedlały fakty powszechnie w I. znane.
Zeznania świadka A. H. odbiegały nieco od zeznań G. O. i J. S. (1), biorąc jednak pod uwagę istotę niniejszego sporu, Sąd nie odmówił im - co do zasady - wiarygodności, lecz potraktował jako przejaw indywidulanej interpretacji przyczyn odwołania powódki ze stanowiska dyrektora (...) Centrum (...) w I. na tle rzeczywistości, jaka miała miejsce w (...) zarówno przed, jak i po powołaniu M. Ś. na wskazane wyżej stanowisko. Sąd uznał, że zeznania świadka A. H. mijały się natomiast z prawdą jeśli chodzi o podnoszony przez świadka brak jakiejkolwiek wiedzy M. K., Naczelnika Wydziału (...), (...) i (...), na temat innej niż pisemna formy zgłaszania przez powódkę w/wym. przedstawicielowi organizatora nieobecności spowodowanych urlopem wypoczynkowym. Z zeznań świadka J. S. (1), przesłuchania M. Ś. oraz z przedłożonej przez stronę powodową korespondencji mailowej i sms-owej wynika, że następca A. S. na stanowisku Naczelnika Wydziału (...), (...) i (...) nie zmieniła wypracowanej przez powódkę i Naczelnik A. S. praktyki i akceptowała telefoniczne, mailowe lub SMS-owe zgłaszanie przez M. Ś. Naczelnikowi Wydziału (...), (...) i (...) zamiaru skorzystania przez dyrektora (...) z urlopu wypoczynkowego.
Co do przesłuchania powódki M. Ś. w trybie art. 304 k.p.c, Sąd dowód ten uznał za przydatny i przekonywujący, jako wiarygodne ocenił także zeznania T. M., przesłuchanego w charakterze strony pozwanej obecnego zarządcy (...) Centrum (...) w I. i choć ostatecznie przeprowadzone in casu postępowanie dowodowe nie dało jednoznacznych podstaw do przyjęcia, że u podstaw odwołania powódki ze stanowiska dyrektora (...) legła chęć rewanżu Prezydenta Miasta I. za składanie przez M. Ś. zeznań w tzw. aferze (...) w (...) magistracie przed Centralnym Biurem (...), to nie sposób było-zdaniem Sądu- oprzeć się wrażeniu, iż sekwencja poszczególnych wydarzeń i działań podejmowanych przez organizatora w stosunku do powódki od jesieni 2018r. do jej odwołania w czerwcu 2019r. wskazywała na zamiar znalezienia jakiegokolwiek pretekstu , który pozwoliłby Prezydentowi Miasta I. odwołać M. Ś. ze stanowiska dyrektora instytucji kultury. Niezależnie od powyższego-nie może znikać z pola widzenia fakt, że dokonane przez Prezydenta Miasta I. zarządzeniem nr (...) z dnia 26 czerwca 2019r. odwołanie powódki ze stanowiska dyrektora (...) Centrum (...) w I. równoznaczne z wypowiedzeniem stosunku pracy z zachowaniem 3-miesięcznego okresu wypowiedzenia, było- w ocenie Sądu- wadliwe pod względem formalnym oraz nastąpiło z przyczyn merytorycznie niezasadnych, do czego Sąd powróci w dalszej części niniejszego uzasadnienia.
Sąd zważył, co następuje:
Powództwo zasługiwało na uwzględnienie w całości.
W myśl art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 25 października 1991r. o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej( Dz. U z 1991r., Nr 114, poz. 493 z póź.zm.) dyrektora instytucji kultury powołuje organizator na czas określony, po zasięgnięciu opinii związków zawodowych działających w tej instytucji kultury oraz stowarzyszeń zawodowych i twórczych właściwych ze względu na rodzaj działalności prowadzonej przez instytucję. Odwołanie dyrektora następuje w tym samym trybie. Art. 15 ust. 7 powyższej ustawy stanowi z kolei, że w sprawach dotyczących powoływania i odwoływania dyrektora instytucji kultury w zakresie nieuregulowanym w ustawie mają zastosowanie przepisy art. 68-72 Kodeksu pracy.
Powyższe oznacza, że odwołanie dyrektora instytucji kultury wymaga formy pisemnej, musi wskazywać przyczynę odwołania równoznacznego z rozwiązaniem stosunku pracy, zawierać pouczenie o przysługującym dyrektorowi prawie odwołania do sądu pracy oraz winno być poprzedzone zasięgnięciem przez organizatora opinii związków zawodowych działających w danej instytucji kultury oraz stowarzyszeń zawodowych i twórczych właściwych ze względu na rodzaj działalności prowadzonej przez instytucję ( vide: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 19 lutego 2013r., I PK 200/12).
W analizowanej sprawie dokonane przez Prezydenta Miasta I. zarządzeniem nr (...) z dnia 26 czerwca 2019r. odwołanie M. Ś. ze stanowiska dyrektora (...) Centrum (...) w I. przybrało formę pisemną, wskazywało przyczyny odwołania oraz zawierało pouczenie o przysługującym powódce prawie odwołania do Sądu pracy. Z uzasadnienia powyższego zarządzenia wynikało, iż odwołanie poprzedzone zostało zasięgnięciem przez organizatora opinii stowarzyszeń zawodowych i twórczych właściwych ze względu na rodzaj działalności prowadzonej przez (...) Centrum (...) w I. oraz ustaleniem, że w (...) nie działają związki zawodowe.
Powódka zarzuciła w pozwie, że odwołanie nastąpiło z rażącym naruszeniem prawa, gdyż Prezydent Miasta I. nie przeprowadził, przewidzianej w art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 25 października 1991r. o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej, obligatoryjnej konsultacji z szeregiem stowarzyszeń zawodowych i twórczych działających na terenie miasta I., zasięgnął zaś opinii w przedmiocie zamiaru odwołania powódki u podmiotów niebędących stowarzyszeniami, a fundacjami lub w stowarzyszeniach sportowych i niezajmujących się kulturą.
Zarzut powyższy -zdaniem Sądu- okazał się jak najbardziej trafny.
W orzecznictwie ugruntowane jest stanowisko, iż stowarzyszenia, o których mowa w art. 15 ust.1 ustawy o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej to nie tylko stowarzyszenia, które działają w danej instytucji kultury, ale również takie, które funkcjonują na terenie działania organizatora, in casu- na terenie Miasta I., a ich działalność jest związana z rodzajem działalności instytucji, czyli (...) Centrum (...) w I.. Stowarzyszenia powyższe to te zrzeszające twórców oraz prowadzące i inspirujące działalność twórczą. Wynika to z wykładni celowościowej omawianego przepisu. Ustawodawca wprowadzając obowiązek zasięgania opinii związków zawodowych oraz stowarzyszeń zawodowych i twórczych miał bowiem na uwadze przede wszystkim stworzenie możliwości wypowiedzenia się organizacji działających w dziedzinie szeroko pojętej kultury, co do powołania lub odwołania dyrektora instytucji kultury funkcjonującej na terenie określonego miasta, gminy, powiatu czy województwa. Ma to o tyle znaczenie, że w związku ze specyfiką działania takich instytucji kultury, niejednokrotnie dochodzi do konieczności współpracy ze stowarzyszeniami bądź innymi organizacjami , które działają w dziedzinie kultury. Z tego też względu nie bez znaczenia jest opinia takich organizacji przy ustalaniu obsady stanowiska dyrektora instytucji kultury. Wskazana regulacja posiada niewątpliwie istotne znaczenie gwarancyjne dla osoby odwoływanego dyrektora instytucji kultury oraz stanowi instrument społecznej kontroli działań wskazanych osób ( vide: wyrok NSA z dnia 8 sierpnia 2012r., II OSK (...), wyrok WSA w Gorzowie Wielkopolskim z dnia 19 września 2018r., (...) SA/Go 536/18, wyrok NSA z dnia 12 stycznia 2012r., II OSK (...)).
Zauważyć należy, że Prezydent Miasta I., przed wydaniem zarządzenia nr (...) z dnia 26 czerwca 2019r.,wprawdzie zwrócił się do Naczelnika Wydziału Organizacyjnego Starostwa Powiatowego w I. i Pełnomocnika ds. (...) z Organizacjami (...) Urzędu Miasta I. o wykaz stowarzyszeń, które istnieją na terenie Miasta I. i których działalność statutowa związana jest z działalnością kulturalną, a podmioty te wskazały organizatorowi w sumie 25 instytucji przywołanych w uzasadnieniu zarządzenia w przedmiocie odwołania M. Ś. ze stanowiska dyrektora (...), u których Prezydent Miasta I. zasięgnął opinii wymaganej art. 15 ust.1 ustawy o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej, niemniej- w ocenie Sądu- powyższe wcale nie oznaczało, że organizator dochował należytej staranności przy ustalaniu kręgu w/wym. stowarzyszeń. W tym zakresie Sąd rozpoznający przedmiotową sprawę nie podziela stanowiska wyrażonego w uzasadnieniu wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w B. z dnia 13 listopada 2019r., sygn. akt (...) (k.416-423), oddalającego skargę M. Ś. na zarządzenie Prezydenta Miasta I. nr (...) z dnia 26 czerwca 2019r. w przedmiocie odwołania ze stanowiska dyrektora centrum kultury. Należy bowiem zauważyć, iż powódka, na potrzeby niniejszego procesu toczącego się przed Sądem pracy, przedłożyła wydruki internetowe z Biuletynu Informacji Publicznej Starostwa Powiatowego w I., obejmujące wykaz wszystkich działających na obszarze Miasta I., stowarzyszeń wraz z opisem celów statutowych tylko niektórych z nich. Analiza zakresu działalności statutowej chociażby Stowarzyszenia (...) na S. w I. (m.in. prowadzenie działalności edukacyjnej i kulturalnej, aktywne uczestniczenie w ochronie dóbr kultury), Stowarzyszenia Fabryka (...) w I. (m.in. działalność na rzecz I. i jego mieszkańców, działalność na rzecz upowszechniania kultury, organizacja czasu wolnego dzieci i młodzieży), Stowarzyszenia (...) ( m.in. propagowanie i pielęgnacja tradycji regionalnych), Stowarzyszenia (...) w I. (m.in. popularyzacja wydarzeń historycznych i kulturalnych, jednoczenie środowiska artystycznego i nieartystycznego dla harmonijnego rozwoju społeczności lokalnych, wspieranie i rozbudzanie inicjatyw obywatelskich na rzecz rozwoju społecznego i kulturalnego), Stowarzyszenia (...) w I. (tworzenie płaszczyzn wymiany informacji i doświadczeń pomiędzy osobami i instytucjami zainteresowanymi, promocja i popieranie twórców regionalnych, popularyzowanie wiedzy z dziedziny sztuk plastycznych i rękodzieła, działanie na rzecz osób uzdolnionych artystycznie), Stowarzyszenia (...) w Kulturze” w I. (integracja środowisk twórczych-literackich, plastycznych, muzycznych, aktorskich, pobudzanie aktywności artystycznej, promowanie Powiatu (...) pod kątem sztuki, edukacji, kultury i sportu), Stowarzyszenia Aeroklub (...) w I. (rozpowszechnianie wiedzy i umiejętności lotniczej w społeczeństwie jako elementu edukacji narodowej) czy Stowarzyszenia (...) (prowadzenie i wspieranie działalności edukacyjnej i kulturalnej oraz upowszechnianie dorobku kulturalnego), wskazuje, iż w/wym. stowarzyszenia miały zbieżne cele i zadania z prowadzonym przez pozwane (...) Centrum (...) rodzajem działalności, a zatem spełniały warunki wymienione w art. 15 ust. 1 ustawy o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej i powinny być poproszone przez Prezydenta Miasta I. o opinię w przedmiocie zamiaru odwołania powódki ze stanowiska dyrektora instytucji kultury. Tak się jednak nie stało. M. Ś. wykazała, że pozyskanie listy stowarzyszeń spełniających warunki wymienione w art. 15 ust. 1 ustawy o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej wraz z ich celami statutowymi było w gruncie rzeczy nieskomplikowane, choć zapewne czasochłonne i jako takie winno stać się udziałem organizatora, o ile ten zamierzał prawidłowo wypełnić omawiany obowiązek konsultacyjny poprzedzający odwołanie dyrektora instytucji kultury. Co znamienne - uchybienia w wymaganej procedurze, a mianowicie niezwrócenie się Prezydenta Miasta I. o opinie do wszystkich stowarzyszeń z terenu Miasta I. wskazanych w art. 15 ust.1 ustawy j/w. dostrzegł obecny zarządca (...) T. M., przesłuchany na rozprawie w dniu 17 lutego 2020r. w charakterze strony pozwanej (k. 429, e-protokół z dnia 17 lutego 2020r.-min. 01:36:08-01:43:01). Powyższe - w ocenie Sądu- wskazuje, że przed wydaniem zarządzenia nr (...) z dnia 26 czerwca 2019r. organizator nie ustalił prawidłowo, czy i jakie stowarzyszenia zawodowe i twórcze działają na terenie Miasta I., a przez to zaniechał wypełnienia obowiązku podjęcia właściwych działań konsultacyjnych. W rezultacie Sąd doszedł do przekonania, że odwołanie powódki ze stanowiska dyrektora (...) Centrum (...) w I. dokonane zostało z naruszeniem przepisów i jako takie uzasadniało zasądzenie od pozwanego na jej rzecz - na podstawie art. 69 k.p. w zw. z art. 45§1 k.p. w zw. z art. 47 1 k.p. w zw. z art. 36§1 pkt 3 k.p. .-odszkodowania w wysokości odpowiadającej 3-miesięcznemu wynagrodzeniu powódki.
Zasądzone w punkcie 1 wyroku odszkodowanie zamknęło się kwotą żądaną przez M. Ś. - 19.350,00zł, brutto, mimo że liczone jak ekwiwalent za urlop wypoczynkowy powinno wynosić (...) brutto ((...). brutto), jednak Sąd - zgodnie z art. 321 §1 k.p.c.- nie mógł wyrokować co do przedmiotu, który nie był objęty żądaniem, ani zasądzać ponad żądanie, a z uwagi na fakt, iż powódka, po wskazaniu przez stronę pozwaną w odpowiedzi na pozew wysokości jej wynagrodzenia liczonego jak ekwiwalent za urlop (9.311,10zł brutto), nie rozszerzyła powództwa w oparciu o art. 193 k.p.c., zatem Sąd, będąc związany żądaniem pozwu, zasądził odszkodowanie w wysokości wskazanej w pozwie.
Uznał jednak Sąd, iż nadając z urzędu wyrokowi w punkcie 1, na podstawie art. 477 2 §1 k.p.c., rygor natychmiastowej wykonalności w części nieprzekraczającej pełnego jednomiesięcznego wynagrodzenia pracownika, winien posłużyć się prawidłową, wskazaną przez pozwanego na żądania Sądu, kwotą w/wym. wynagrodzenia i stąd też rozstrzygnięcie jak w punkcie 4 wyroku.
I choć wskazane wyżej uchybienia formalne odwołania powódki ze stanowiska dyrektora instytucji kultury uczyniły zbędnym obowiązek poddawania analizie merytorycznych przesłanek odwołania pod kątem ich prawdziwości i zasadności, to jednak – w ocenie Sądu – wypada także zauważyć, iż przeprowadzone w przedmiotowej sprawie postępowanie dowodowe pozwoliło ustalić, iż wskazane przez Prezydenta Miasta I. w zarządzeniu nr (...) z dnia 26 czerwca 2019r. przyczyny odwołania M. Ś. ze stanowiska dyrektora (...) Centrum (...) w I. nie odpowiadały prawdzie, co niezgodne z prawem odwołanie uczyniło dodatkowo odwołaniem bezzasadnym.
Zgodnie z art. 15 ust.6 pkt 3 i 4 ustawy z dnia 25 października 1991r. o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej dyrektor instytucji kultury powołany na czas określony może być odwołany przed upływem tego okresu z powodu naruszenia przepisów prawa w związku z zajmowanym stanowiskiem (pkt 3) oraz w przypadku odstąpienia od realizacji umowy, w której organizator i dyrektor określili warunki organizacyjno-finansowe działalności instytucji kultury oraz program jej działania (pkt 4).
Prezydent Miasta I. wskazał, że naruszenie przez M. Ś. przepisów prawa w związku z zajmowanym stanowiskiem dyrektora instytucji kultury polegało na nieutworzeniu w strukturze organizacyjnej (...) stanowiska zastępcy dyrektora i w tym zakresie powołał się na treść § 8 ust. 3 oraz § 9 ust. 3 uchwały nr (...) Rady Miejskiej I. z dnia 28 października 2009 r. w sprawie nadania Statutu (...) w I. ( precyzyjnie winno być zaznaczone, iż chodzi o statut (...) w brzmieniu nadanym przywołanymi przez Sąd we wcześniejszej części niniejszego uzasadnienia uchwałami nowelizującymi), które stanowią, że dyrektor zarządza Centrum przy pomocy zastępcy dyrektora i głównego księgowego, a zastępcę dyrektora powołuje i odwołuje dyrektor w uzgodnieniu z Prezydentem Miasta I.. W regulaminie organizacyjnym z dnia 31 grudnia 2015r. określającym organizację wewnętrzną (...) Centrum (...), nadanym przez powódkę w trybie art. 13 ust. 3 ustawy o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej, nie stworzono stanowiska zastępcy dyrektora. Zgodnie z § 6 pkt 3 lit. n w/wym. regulaminu organizacyjnego w przypadku, gdy dyrektor Centrum nie może pełnić swych obowiązków, zastępuje go główny księgowy. Powyższe rozwiązanie przyjęte w strukturze organizacyjnej Centrum - w ocenie organizatora- było niezgodne ze statutem (...) nadanym uchwałą nr(...) Rady Miejskiej I. z dnia 28 października 2009r. , która w świetle art. 40 ustawy o samorządzie gminnym stanowi akt prawa miejscowego, a M. Ś. była zobowiązana utworzyć w strukturze organizacyjnej (...) stanowisko zastępcy dyrektora, a następnie powołać go w uzgodnieniu z Prezydentem Miasta I.. Ponadto organizator w uzasadnieniu zarządzenia nr (...) z dnia 26 czerwca 2019r. podał, że stworzone przez powódkę rozwiązanie dotyczące zastępowania dyrektora (...) Centrum (...) w I. przez głównego księgowego jest niezgodne z art. 53 ust. 1 w zw. z art. 54 ust. 1 i art. 68 ustawy o finansach publicznych, pozbawia bowiem jednostkę kontroli zarządczej w sferze finansowej, a czynności w zakresie finansów oraz czynności kontroli nad nimi wykonuje ta sama osoba. Z art. 54 ust. 3, 4, 5 i 6 ustawy o finansach publicznych wynika, że dokumenty oraz decyzje związane z zatwierdzaniem operacji gospodarczych muszą podpisywać pracownik właściwy rzeczowo, główny księgowy i kierownik jednostki. W sytuacji powierzenia zastępstwa głównemu księgowemu występowałby on w dwojakiej roli - kierownika i głównego księgowego, co w ocenie Prezydenta Miasta I. było niedopuszczalne.
Zdaniem Sądu z powyższą wykładnią przywołanych przepisów nie sposób się zgodzić.
Na wstępie należy zauważyć, iż dyrektor instytucji kultury kieruje nią jednoosobowo, zarządza całą instytucją w rozumieniu jej substratu materialnego, organizacyjnego oraz kieruje zatrudnionymi w niej pracownikami (vide: uchwała Sądu Najwyższego z dnia 11 stycznia 2005r., I PZP 11/04, OSNP 2005, nr 9, poz. 123, wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w G. z dnia 19 września 2018r., (...) SA/Go 536/18). Statut instytucji kultury- w myśl art. 15 ust. 8 ustawy o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej- może przewidywać utworzenie stanowiska zastępcy lub zastępców dyrektora, określać liczbę stanowiska zastępców dyrektora oraz tryb ich powoływania i odwoływania. Przytoczona regulacja oznacza, że tworzenie stanowiska zastępcy czy zastępców dyrektora instytucji kultury jest fakultatywne i odbywa się w drodze wprowadzenia odpowiednich postanowień w statucie instytucji kultury. Statut (...) w brzmieniu obowiązującym w dniu 1 lipca 2015r., tj. w chwili powołania po raz pierwszy M. Ś. na stanowisko dyrektora (...) Centrum (...) w I. aż do jej odwołania w dniu 26 czerwca 2019r., nie przewidywał stanowiska zastępcy dyrektora i kategorycznego obowiązku jego wyznaczenia przez dyrektora. W ocenie Sądu odwoływał się jedynie do przepisów ustawy o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej, która zagadnienie to reguluje w art. 15 ust. 8. W związku z powyższym powódka, wydając w dniu 31 grudnia 2015r. zarządzenie nr (...) w przedmiocie nadania (...) Centrum (...) w I. regulaminu organizacyjnego, który określał szczegółową organizację wewnętrzną oraz zadania poszczególnych stanowisk pracy w Centrum i nie przewidywał w strukturze (...) stanowiska zastępcy dyrektora, w żaden sposób nie złamała prawa miejscowego w postaci uchwały nr (...) Rady Miejskiej I. z dnia 28 października 2009 r. w sprawie nadania Statutu (...) w I., co zarzucił jej organizator w zarządzeniu o odwołaniu ze stanowiska dyrektora. Prezydent Miasta I. zapomniał również, iż powyższy regulamin organizacyjny został przez niego, a konkretnie przez ówczesnego upoważnionego Naczelnika Wydziału (...), (...) i (...) A. S., pozytywnie zaopiniowany i przez kolejne lata obowiązywał w niezmienionej formie. Powódka nie utworzyła więc stanowiska zastępcy dyrektora, a w przypadku, gdy nie mogła pełnić swych obowiązków dyrektorskich, zastępował ją – w zgodzie z regulaminem- główny księgowy. W tym miejscu -w ocenie Sądu- warto zauważyć, iż nie tylko M. Ś., ale również jej poprzedniczka na stanowisku dyrektora (...) G. O. oraz aktualny zarządca Centrum - T. M. nie stworzyli w zarządzanej instytucji kultury stanowiska wicedyrektora. Zarówno w czasach „dyrektorowania” G. O., jak i obecnie, pod zarządem T. M., obowiązywał i nadal obowiązuje statut (...) Centrum (...) w I. nadany uchwałą nr (...)Rady Miejskiej I. z dnia 28 października 2009 r., gdzie w § 8 ust. 3 oraz § 9 ust. 3 jest mowa o tym, że dyrektor zarządza Centrum przy pomocy zastępcy dyrektora i głównego księgowego, a zastępcę dyrektora powołuje i odwołuje dyrektor w uzgodnieniu z Prezydentem Miasta I.. Mimo powyższego G. O. od 2009r., do momentu uruchomienia we wrześniu 2011r. (...) K., oddziału (...) położonego w zupełnie innej lokalizacji niż siedziba Centrum, co wymogło konieczność zapewnienia na miejscu obecności pracownika koordynującego wszelkiego rodzaju działania odbywające się w(...) K., swojego zastępcy nie powoływała, nie powołał go także od lipca 2019r. do chwili obecnej T. M., choć nadany przez niego nowy regulamin organizacyjny (...) takie stanowisko w strukturze instytucji kultury przewiduje.
Jest także rzeczą istotną, iż postawiony powódce zarzut nieutworzenia w strukturze organizacyjnej Centrum stanowiska zastępcy dyrektora w kontekście niezapewnienia odpowiedniego nadzoru nad wykonywanymi zadaniami przez pracowników (...) , mający świadczyć o odstąpieniu przez M. Ś. od realizacji umowy z dnia 30 sierpnia 2018r., nie był dla organizatora żadną przeszkodą w sierpniu 2018r., kiedy po raz drugi rekomendował powódkę na stanowisko dyrektora (...) Centrum (...). Jak wynika z uzasadnienia zarządzenia Prezydenta Miasta I. nr (...) z dnia 31 sierpnia 2018r. w sprawie powołania dyrektora (...) Centrum (...) w I., powołanie M. Ś. na powyższe stanowisko było uzasadnione, bowiem otrzymała ona pozytywną ocenę komisji po rozpatrzeniu dokumentów i przeprowadzeniu rozmowy konkursowej, a dotychczasowy przebieg kariery zawodowej powódki i jej 8-letnie doświadczeniem jako specjalisty ds. organizacji imprez w (...) Centrum (...) w I. oraz 3-letnie doświadczenie na stanowisku dyrektora tej instytucji, gwarantowały zachowanie wysokiego poziomu usług kulturalnych i dalsze, właściwe funkcjonowanie (...). Skoro więc zarządzanie przez powódkę instytucją kultury bez powołanego wicedyrektora przez 3 kolejne lata od 2015r. i w sierpniu 2018r. dawało gwarancję zachowania wysokiego poziomu usług kulturalnych i dalszego, właściwego funkcjonowania Centrum, zatem zupełnie niezrozumiały dla Sądu stał się argument organizatora wskazany w odwołaniu, iż brak zastępcy to przejaw łamania przez powódkę prawa miejscowego i odstąpienie od realizacji umowy dotyczącej działalności (...) Centrum (...) zawartej na podstawie art. 15 ust.5 ustawy o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej. Doprowadził on uznanie w/wym. zarzutów za niezasadne.
Niezasadny był również zarzut wprowadzenia przez powódkę rozwiązania polegającego na zastępowaniu dyrektora przez głównego księgowego instytucji kultury. Identyczna praktyka obowiązywała w (...), gdy jego dyrektorem była G. O., a nie powołano jeszcze zastępcy dyrektora w osobie M. S.. Ponadto podniesione przez organizatora ryzyko wykonywania czynności w zakresie finansów oraz czynności zarządczo-kontrolnych przez tę samą osobę, tj. głównego księgowego podczas nieobecności dyrektora, co prowadzić mogłoby do sytuacji, w której główny księgowy jednocześnie zaciąga zobowiązania, dokonuje kontroli wydatków i wykonuje dyspozycje środkami pieniężnymi, w ustalonym stanie faktycznym przedmiotowej sprawy nie miało miejsca. W (...) Centrum (...) , w czasie nieobecności dyrektora, zastępujący go główny księgowy nie mógł samodzielnie podjąć wszystkich w/wym. czynności, gdyż nie pozwalał mu na to statut (...), w którym w rozdziale 4 -Z. gospodarki finansowej , w § 17 ust.1 zostało przewidziane, że do składania oświadczeń woli w imieniu Centrum w zakresie jego praw i obowiązków majątkowych konieczne jest współdziałanie dwóch upoważnionych osób: dyrektora i głównego księgowego albo każdej z tych osób wraz z pełnomocnikiem, co-zdaniem Sądu- w żaden sposób, wbrew twierdzeniom organizatora, nie pozbawiło jednostki kontroli zarządczej w sferze finansowej i nie kłóciło się z przywołanym przez niego w uzasadnieniu zarządzenia nr (...) z dnia 26 czerwca 2019r. art. 53 ust. 1 w zw. z art. 54 ust. 1 i art. 68 ustawy o finansach publicznych.
Przechodząc do kolejnej przyczyny odwołania powódki ze stanowiska dyrektora instytucji kultury, która według organizatora świadczyła o naruszeniu przez M. Ś. przepisów prawa w związku z zajmowanym stanowiskiem, tj. niewystępowanie do Prezydenta Miasta I. z wnioskami o udzielenie jej urlopu wypoczynkowego, Sąd - podobnie jak przyczyny omówione wczesnej- uznał ją za niezasadną.
Za punkt wyjścia czynionych rozważań Sąd przyjął założenie, co zresztą wynika z art. 15 ust.1 ustawy o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej, że organizator jedynie powołuje i odwołuje dyrektora instytucji kultury, jednak kompetencje do zatrudniania i ustalania wysokości wynagrodzenia nie są wystarczającą prerogatywą do uznania Prezydenta Miasta I. za pracodawcę dyrektora (...) Centrum (...) w I.. Dyrektor instytucji kultury zarządza bowiem instytucją i reprezentuje ją na zewnątrz i to są jego obowiązki jako pracownika świadczącego pracę na rzecz instytucji kultury, nigdy zaś na rzecz organizatora. Powyższe prowadzić musi do stwierdzenia, że akta osobowe i inna dokumentacja pracownicza dyrektora instytucji kultury powinna być prowadzona i przechowywana przez tę instytucję, organizator lub organ działający w jego imieniu, czyli in casu Prezydent Miasta I. lub Naczelnik Wydziału (...), (...) i (...) Urzędu Miasta I., nie był uprawniony do wydawania dyrektorowi instytucji kultury poleceń w rozumieniu art. 100 § 1 k.p., a czynności bieżące z zakresu prawa pracy, jak udzielenie urlopu, w stosunku do dyrektora instytucji kultury wykonywać powinna osoba wyznaczona w rozumieniu art. 3 1 § 1 k.p.- zastępca dyrektora , jeżeli takie stanowisko zostało utworzone albo inny pracownik instytucji kultury zgodnie z regulaminem organizacyjnym, i przypisanym mu zakresem obowiązków, np. główny księgowy albo kierownik działu kadr. Założeniem jest, aby dyrektor nie dokonywał czynności prawnych sam ze sobą.
Przekładając powyższe na grunt analizowanej sprawy należy podkreślić, iż przewidziana w § 9 ust.2 statutu (...) regulacja, iż Prezydent Miasta wykonuje wobec dyrektora czynności z zakresu prawa pracy oraz jest jego zwierzchnikiem służbowym, pozostaje w oczywistej sprzeczności z zasadą niezależności instytucji kultury od jej organizatora, wyrażoną w art. 14 ustawy o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej. Powódka -zdaniem Sądu- nie była więc zobowiązana występować do Prezydenta Miasta I., czy nawet do upoważnionego przez niego Naczelnika Wydziału (...), (...) i (...), z wnioskiem o udzielnie urlopu, w dodatku w formie pisemnej i oczekiwać na zgodę organizatora na udzielnie jej wnioskowanego urlopu. Przyjęta przez A. S. formuła telefonicznego, mailowego czy sms-owego informowania organizatora przez dyrektora (...) o planowanym urlopie czy innej nieobecności była wystarczająca i w gruncie rzeczy bardziej podyktowana względami grzecznościowymi niż wymogami prawa pracy. Wytknięte powódce przez Prezydenta Miasta I. nieprawidłowości na płaszczyźnie składania wniosków urlopowych z pominięciem zwierzchnika służbowego nie zasługiwały na uwzględnienie i stąd też przesłanka odwołania M. Ś. określona w art. 15 ust. 6 pkt 3 ustawy o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej nie zaistniała, czyniąc w tym zakresie odwołanie ze stanowiska dyrektora nieprawidłowym.
Organizator zdecydował się odwołać powódkę ze stanowiska dyrektora (...) także dlatego, że mimo przyjętego na siebie zobowiązania realizacji programu działania zawartego w koncepcji funkcjonowania (...) na lata 2018-2021, w tym zwiększenia zatrudnienia oraz pozyskania dodatkowych, pozabudżetowych środków finansowych na działalność Centrum, z powyższych obowiązków się nie wywiązała, czym odstąpiła od realizacji umowy z dnia 30 sierpnia 2018r.
Zdaniem Sądu- powyższa przyczyna również była nieprawdziwa. Należy przypomnieć, iż jednym z warunków organizacyjno-finansowych określonych w § 1 w/wym. umowy z 30 sierpnia 2018r. był stan zatrudnienia w (...). W przedstawionej przez powódkę koncepcji funkcjonowania instytucji kultury na lata 2018-2021, sporządzonej w trybie przypuszczającym, a nie oznajmującym, wskazano na konieczność zatrudnienia w Centrum dodatkowego, wykwalifikowanego personelu, zwrócono w szczególności uwagę na potrzebę zrekrutowania specjalisty do spraw pozyskiwania środków z programów operacyjnych i funduszy europejskich. Trzeba jednak -zdaniem Sądu- uwypuklić tu fakt niezmiernie istotny, a mianowicie założenie zrealizowania powyższej koncepcji w latach 2018-2021. Oznacza to, że na poszukiwanie i zatrudnienie wysoko wykwalifikowanych pracowników, w tym specjalisty do spraw pozyskiwania środków z programów operacyjnych i funduszy europejskich, powódka miała 3 lata. Co ważne- po ponownym powołaniu na stanowisko dyrektora (...), M. Ś. jeszcze w 2018r.zatrudniła na okres próbny pracownika ekspozycji Instytutu (...), a w następnej kolejności - pracownika administracji i referenta księgowo-administracyjnego. Spośród tych osób zatrudnienie w Centrum kontynuują dwie osoby - pracownik administracji i referent księgowo-administracyjnego, zaś kobieta zatrudniona na okres próbny na stanowisku pracownika ekspozycji Instytutu (...) nie spełniła stawianych przez pracodawcę oczekiwań i po upływie okresu próby łącząca ją z (...) umowa o pracę uległa rozwiązaniu. Powyższe wskazuje jednoznacznie, że powódka przystąpiła do realizacji koncepcji zawartej w umowie z dnia 30 sierpnia 2018r. i nawet jeżeli do chwili odwołania ze stanowiska dyrektora w czerwcu 2019r. nie udało jej się zatrudnić wskazywanego przez organizatora specjalisty do spraw pozyskiwania środków z programów operacyjnych i funduszy europejskich, to nie oznacza, że M. Ś. odstąpiła od realizacji umowy określającej warunki organizacyjno-finansowe działalności instytucji kultury oraz jej program. Zarzut powyższy -w ocenie Sądu- podniesiony zaledwie po kilku miesiącach od ponownego powołania powódki na stanowisko dyrektora instytucji kultury, był co najmniej przedwczesny.
Odnośnie niezasadnego „blokowania” przez M. Ś. zajmowanego przez nią przed powołaniem na stanowisko dyrektora Centrum etatu specjalisty ds. organizacji imprez kulturalnych w dziale organizacji imprez (...), należy zauważyć, iż zagadnienie ma wyraźnie charakter sporny. Strony zaprezentowały zupełnie odmienne stanowiska w przedmiocie bytu powyższego etatu, jego istnienia w strukturze organizacyjnej (...) na tyle skrajne, że do rozwiązania powyższej kwestii zaangażowały Sąd pracy, przed którym toczy się sprawa z powództwa M. Ś. przeciwko (...) Centrum (...) w I. o dopuszczenie do pracy na stanowisku specjalisty ds. organizacji imprez kulturalnych (sygn. akt IV P (...)). W związku z powyższym arbitralne zarzucenie powódce przez organizatora niezasadnego „blokowania” etatu nie powinno stanowić podstawy odwołania jej ze stanowiska dyrektora z powodu odstąpienia od realizacji umowy z dnia 30 sierpnia 2018r., podobnie jak przyczyną wydania przez Prezydenta Miasta I. zarządzenia nr (...) z dnia 26 czerwca 2019r. nie mogło być odwołanie przez powódkę niedzielnego koncertu w muszli koncertowej w dniu 26 maja 2019r. w ramach (...) L. Muzycznego z powodu braku wystarczającej kadry. Postępowanie dowodowe wykazało bowiem, że to nie brak pracowników doprowadził do odwołania koncertu w dniu 26 maja 2019r., lecz brak możliwości czysto technicznych, w tym brak dwóch samochodów do przewozu sprzętu nagłaśniającego, wynajętych Urzędowi Miasta na potrzeby obsługi wystawy gospodarczej, co pozwoliłoby w odpowiedni sposób zadbać o kilka odbywających się w tym samym czasie w I. imprez – w/wym. koncertu w muszli koncertowej, wystawy gospodarczej, koncertu zespołu 2 plus 1,imprezy charytatywnej dla dzieci po sepie oraz wyborów do europarlamentu.
Chybionym okazał się także ostatni zarzut- brak pozyskania przez powódkę dofinansowania działalności (...) Centrum (...) ze środków pozabudżetowych. Sąd w tym miejscu chciałby jeszcze raz podkreślić, iż na zrealizowanie koncepcji zawartej w umowie z dnia 30 sierpnia 2018r. powódka miała 3 lata. Jeszcze w 2018r. podjęła działania zmierzające do pozyskania środków z programu dotacyjnego (...), nie zakończyły się one jednak sukcesem. Mimo powyższego, nie sposób było winą za to obarczać M. Ś., skoro jej wniosek był jednym z (...) w skali całego kraju, a szczęśliwców, którym udało się powyższe dofinansowanie uzyskać- zaledwie 218. Nie może również znikać z pola widzenia fakt, że powódka jako dyrektor (...), w ramach projektu „Kultura w zasięgu 2.0”, zdobyła dla zarządzanej instytucji kultury wyświetlacz zewnętrzny-elektroniczny plakat pozwalający na lepsze promowanie oferty Centrum, co – w ocenie Sądu- świadczy o zabiegach dyrektora ukierunkowanych na zdobycie środków pozabudżetowych w celu dofinansowania Centrum.
Reasumując- całokształt okoliczności analizowanej sprawy-w ocenie Sądu- wskazywał, że decyzja Prezydenta Miasta I. o odwołaniu powódki M. Ś. ze stanowiska dyrektora (...) Centrum (...) w I. była nieprawidłowa pod względem formalnym i chybiona pod względem merytorycznymi, a przyczyny mające przemawiać za naruszeniem przez powódkę przepisów prawa w związku z zajmowanym stanowiskiem oraz za odstąpieniem od realizacji umowy określającej warunki organizacyjno-finansowe działalności instytucji kultury oraz jej program – nieprawdziwe i bezzasadne, co skutkowało koniecznością uwzględnienia żądania zgłoszonego przez powódkę, zasądzenia na jej rzecz od strony pozwanej odszkodowania i orzeczenia jak w punkcie 1 i 4 wyroku, o czym Sąd wypowiedział się we wcześniejszej części niniejszego uzasadnienia.
W punktach 2-3 wyroku Sąd orzekł o kosztach postępowania, a to na zasadzie odpowiedzialności za wynik procesu wyrażonej w art. 98 k.p.c.
W punkcie 2 wyroku Sąd nakazał pobrać od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa-Kasy Sądu Rejonowego w Inowrocławiu, opłatę od pozwu w kwocie 968,00zł., od uiszczenia której z mocy ustawy zwolniona była powódka, orzekając tak na podstawie art.98 k.p.c. w zw. z art. 113 ust.1 ustawy z dnia 28 lipca 2005r.o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (tj. Dz. U. z 2010 r., Nr 90, poz. 594 ze zm.), zaś w punkcie 3 wyroku, mając na uwadze stanowisko wyrażone w mającej moc zasady prawnej uchwale Sądu Najwyższego z dnia 24 lutego 2011r., I PZP 6/10, OSNP 2011/21-22/268, również na podstawie art.98 k.p.c., zasądził od pozwanego na rzecz powódki kwotę 180,00zł. tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego, zgodnie z §9 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz.U. 2015, poz. 1800).
I., dnia 20 marca 2020r.
Sędzia Alicja Lisiecka
Sygn. akt IV P 74/19
ZARZĄDZENIE
1.Odnotować uzasadnienie.
2.Odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikom obu stron.
3. Za 14dni lub z apelacją.
I., dnia 20 marca 2020r.
Sędzia Alicja Lisiecka
Podmiot udostępniający informację: Sąd Rejonowy w Inowrocławiu
Osoba, która wytworzyła informację: Sędzia Alicja Lisiecka, Krzysztof Branecki , Krzysztof Chełminiak
Data wytworzenia informacji: